De bouwsector staat voor een aantal ingrijpende vernieuwingen. Dat geldt niet in de laatste plaats
voor hoe de markt in het verleden functioneerde. Zowel bij de opdrachtgevers als bij de toeleverende
keten is een verdere professionaliseringsstap nodig. De vraagzijde zal zich verder moeten
professionaliseren ten aanzien van de vraag, zodat marktwerking optimaal wordt benut en de markt
ruimte krijgt voor het creëren van waarde. De aanbodzijde zal zich verder moeten professionaliseren
in de richting van klantoriëntatie onder andere door het opheffen van de fragmentatie in de keten
(ketenintegratie en clustervorming). Daarbij zal de eindgebruiker een veel nadrukkelijkere rol moeten
krijgen. Het moet leiden tot verlenging en integratie van de bouwketen. De beoogde
systeemveranderingen in de bouwsector en de toenemende complexiteit vraagt om innovaties,
bijvoorbeeld in het procesmanagement.
Opdrachtgevers hebben zich in het verleden sterk geconcentreerd op prijs, en niet op
prijs/kwaliteit en totale kosten tijdens de levensduur. Bovendien denken veel opdrachtgevers nog
in technische specificaties, in plaats van functionele specificaties die de waarde van het te
realiseren object voor de eindgebruiker beschrijven. Ook de verantwoording naar de burger zeker
in geval van overheidsopdrachten schiet vaak tekort. Hierdoor is er weinig ruimte voor
innovatieve benaderingen vanuit de toeleverende keten en ontstaat mogelijk onbegrip bij de
burger. Door meer transparant te zijn over de te realiseren waarde en het betrekken van de
eindgebruikers biedt de opdrachtgever meer kansen voor innovaties.
Aannemers en toeleveranciers staan voor de omslag waarbij de keten zelf verantwoordelijkheid
neemt voor de waarde van het te leveren product. Door meer toetsbaar op te treden in het
bouwproces, richting opdrachtgever, handhaver en maatschappij, creëert de sector meer
mogelijkheden voor innovaties in de keten. Bijvoorbeeld door het naar achteren schuiven van het
Klant-Order-Ontkoppel-Punt (KOOP).
Eindegrbuikers al dan niet georganiseerd. Eindgebruikers zijn waardebepalend. Soms zijn ze bij
publieke werken als belastingbetaler tegelijkertijd ook de investeerders, vertegenwoordigd door
de opdrachtgevers bij klussen zoals bijvoorbeeld een bedrijf als Scharfftechniek biedt.
Toetsbaar handelen en transparantie
Om deze vernieuwingen mede mogelijk te maken zijn toetsbaar handelen en transparantie van groot
belang. Er is daarbij een onderscheid aan te brengen in:
• proces-transparantie (ofwel toetsbaar handelen),
• business-transparantie (ofwel openheid over bedrijfsinterne gegevens) en
• product-transparantie (ofwel openheid over kenmerken en oorsprong van het geleverde).
Transparantie zal in eerste instantie ingevuld worden als toetsbaar handelen. Uiteindelijk is
transparantie meer dan toetsbaar handelen. Toetsbaarheid van handelen, procestransparantie, is op
een aantal manieren van groot belang voor vernieuwingen in de bouw:
• Wanneer partijen hun activiteiten toetsbaar (verifieerbaar) maken naar (potentiële)
samenwerkingspartners in een bouwketen vergroot dit de mogelijkheden voor verdergaande
ketenintegratie. Op deze manier groeit ook het vertrouwen en zijn partijen beter in staat
innovaties in praktijk te brengen en om te gaan met onverwachte complicaties.
• Wanneer partijen in een bouwketen hun activiteiten ook toetsbaar maken voor externe
partijen ontstaat ruimte voor compliance management. Bijvoorbeeld doordat een overheid
niet meer op detailniveau hoeft te handhaven maar de keten zelf verantwoordelijk neemt voor
het voldoen aan de gestelde eisen.
Als opdrachtgever heeft de overheid een dubbelrol; vertegenwoordiger van de eindgebruiker en
vertegenwoordiger van de investeerders (belastingbetaler).